تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی: انواع ادوات داشت در کشاورزی
نویسنده: رویا ستاری
ادوات کشاورزی
کشاورزی یکی از بخش‌های اصلی و اساسی اقتصاد هر کشور است که نقش بسیار مهمی در تأمین مواد غذایی، تولید درآمد و اشتغال دارد. یکی از بخش‌های مهم کشاورزی، داشت است که به مجموعه فعالیت‌های مرتبط با نگهداری، محافظت و تقویت رشد گیاهان در طول فصل رشد اطلاق می‌شود. برای انجام این فعالیت‌ها، از انواع مختلف ادوات کشاورزی استفاده می‌شود. این ادوات به کشاورزان کمک می‌کنند تا به‌طور مؤثرتر و کارآمدتر به انجام عملیات مختلف از جمله آبیاری، سم‌پاشی، کوددهی، علف‌زنی و سایر فعالیت‌ها پرداخته و در نتیجه عملکرد محصول افزایش یابد. در این مقاله، به معرفی و بررسی انواع ادوات داشت در کشاورزی پرداخته خواهد شد و نقش هر کدام از این ادوات در بهبود عملکرد کشاورزی و افزایش بهره‌وری بررسی خواهد شد.
ادوات آبیاری
آبیاری یکی از اساسی‌ترین عملیات در کشاورزی است، به‌ویژه در مناطقی که بارش باران به اندازه کافی نیست. برای آبیاری مؤثر و مناسب، از انواع مختلف ادوات آبیاری استفاده می‌شود. این ادوات به کشاورزان کمک می‌کنند تا منابع آبی را به‌طور بهینه و مطابق با نیاز گیاهان توزیع کنند.
سیستم آبیاری قطره‌ای:
یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های آبیاری است که در آن آب به‌طور قطره‌ای و به صورت مستقیم به ریشه گیاهان وارد می‌شود. این سیستم برای مناطقی با منابع آبی محدود بسیار مفید است و باعث کاهش هدررفت آب می‌شود.
سیستم آبیاری بارانی:
در این سیستم، آب به‌صورت باران بر روی زمین پاشیده می‌شود. این روش بیشتر برای گیاهانی استفاده می‌شود که نیاز به رطوبت سطحی دارند.
آبیاری سطحی:
این سیستم در زمین‌های با شیب کم استفاده می‌شود. در این روش آب به‌صورت سطحی و در نواحی خاص پخش می‌شود و گیاهان به‌طور یکنواخت آبیاری می‌شوند.(۱)
ادوات سم‌پاشی
سم‌پاشی یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها در کشاورزی است که برای کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی استفاده می‌شود. استفاده از سموم شیمیایی در کشاورزی برای جلوگیری از خسارات ناشی از آفات و بیماری‌ها ضروری است. ادوات سم‌پاشی به کشاورزان کمک می‌کنند تا به‌طور مؤثر سموم را بر روی گیاهان پخش کنند.
سم‌پاش‌های دستی:
این نوع سم‌پاش‌ها معمولاً برای باغ‌ها و زمین‌های کوچک کاربرد دارند. این سم‌پاش‌ها به‌صورت دستی کار می‌کنند و توسط کشاورز هدایت می‌شوند.
سم‌پاش‌های موتوری:
این سم‌پاش‌ها به‌وسیله موتورها کار می‌کنند و برای زمین‌های وسیع‌تر و بزرگتر مناسب هستند. سم‌پاش‌های موتوری قدرت پاشش بالاتری دارند و می‌توانند سم را به‌طور یکنواخت‌تری بر روی گیاهان پخش کنند.
سم‌پاش‌های هوایی:
در این روش، سم‌پاش‌ها از طریق هوا به‌صورت پروازی سم را بر روی گیاهان پاشش می‌کنند. این روش برای زمین‌های بزرگ و صعب‌العبور مفید است.(۲)
ادوات کوددهی
کوددهی یکی از اصلی‌ترین عملیات در کشاورزی است که به رشد و تقویت گیاهان کمک می‌کند. انواع مختلفی از ادوات کوددهی برای توزیع یکنواخت کود در زمین‌های کشاورزی وجود دارند.
دستگاه‌های کود پاش:
این دستگاه‌ها معمولاً در زمین‌های کشاورزی بزرگ استفاده می‌شوند و کود را به‌صورت یکنواخت بر سطح زمین پخش می‌کنند. برخی از این دستگاه‌ها به سیستم‌های مکانیکی و برخی به سیستم‌های هیدرولیکی مجهز هستند.
کوددهی قطره‌ای:
در این روش کود به‌طور مستقیم به ریشه گیاهان وارد می‌شود. این روش بسیار کارآمد است زیرا علاوه بر کاهش هدررفت کود، مواد مغذی به‌طور مستقیم به گیاهان می‌رسند.
کوددهی با استفاده از تراکتور:
در این روش، کودها از طریق دستگاه‌های متصل به تراکتور به‌طور یکنواخت بر روی زمین پخش می‌شوند. این دستگاه‌ها می‌توانند هم کودهای شیمیایی و هم کودهای آلی را پخش کنند.(۲)
ادوات علف‌زنی
علف‌های هرز یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات برای محصولات کشاورزی هستند. برای جلوگیری از رشد علف‌های هرز و رقابت آن‌ها با گیاهان زراعی، از ادوات مختلفی برای علف‌زنی استفاده می‌شود.
علف‌زن‌های مکانیکی:
این دستگاه‌ها برای از بین بردن علف‌های هرز در زمین‌های کشاورزی طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها می‌توانند به‌صورت مکانیکی یا هیدرولیکی عمل کنند و علف‌های هرز را از بین ببرند.
علف‌زن‌های تراکتوری:
این دستگاه‌ها به تراکتور متصل می‌شوند و به‌صورت گسترده در مزارع استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها به‌طور مؤثری علف‌های هرز را در زمین‌های وسیع از بین می‌برند.
علف‌زن‌های دستی:
این نوع علف‌زن‌ها معمولاً برای زمین‌های کوچک یا باغ‌ها استفاده می‌شوند و معمولاً توسط کشاورز هدایت می‌شوند.(۱)
ادوات شخم‌زنی و دیم‌کاری
شخم‌زنی یکی از مراحل مهم در آماده‌سازی زمین برای کشت است که موجب نفوذ بهتر آب به خاک و هوا دادن به ریشه گیاهان می‌شود. ادوات شخم‌زنی و دیم‌کاری در کشاورزی به‌طور گسترده استفاده می‌شوند.
دستگاه‌های شخم‌زنی:
این دستگاه‌ها به تراکتور متصل می‌شوند و عملیات شخم‌زنی را انجام می‌دهند. این ادوات می‌توانند شخم‌های عمیق یا سطحی را ایجاد کنند و خاک را به‌طور یکنواخت آماده کنند.
دیم‌کارها:
این دستگاه‌ها برای کشت بذر در زمین‌های دیم استفاده می‌شوند. دیم‌کارها به‌صورت خودکار بذر را در خاک قرار داده و زمین را برای رشد گیاه آماده می‌کنند.(۱)
ادوات هرس و برداشت
برداشت محصولات کشاورزی یکی از مراحل حیاتی در کشاورزی است. برای انجام این عملیات، از ادوات مختلف برداشت استفاده می‌شود.
دستگاه‌های برداشت گندم:
این دستگاه‌ها به‌صورت ویژه برای برداشت گندم طراحی شده‌اند و می‌توانند محصول را از زمین برداشت کرده و به‌طور مؤثری آن را جمع‌آوری کنند.
دستگاه‌های برداشت میوه:
برای برداشت میوه‌های درختی مانند سیب، پرتقال و سایر میوه‌ها از دستگاه‌های خاصی استفاده می‌شود که به‌طور اتوماتیک میوه‌ها را برداشت کرده و به‌صورت مرتب جمع‌آوری می‌کنند.(۱)
نتیجه‌گیری
ادوات داشت در کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردارند و به کشاورزان کمک می‌کنند تا عملیات مختلف کشاورزی را به‌طور مؤثرتر و کارآمدتری انجام دهند. این ادوات شامل سیستم‌های آبیاری، سم‌پاشی، کوددهی، علف‌زنی، شخم‌زنی و برداشت می‌شوند که هرکدام در بهبود عملکرد کشاورزی و افزایش بهره‌وری نقش بسزایی دارند. با استفاده از این ادوات، کشاورزان می‌توانند محصولاتی با کیفیت بالا و در مقیاس بزرگتر تولید کنند و همچنین هزینه‌های مربوط به کارهای دستی را کاهش دهند.
منابع
۱-مهندسی ماشین های کشاورزی، غلامرضا جواهری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ۱۳۹۰.
۲-ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی، محمدرضا گل محمدی، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۶.