حلزون ها و لیسک ها
نویسنده: امامی
حلزون‌ها و لیسک‌ها در سراسر جهان یافت می‌شوند. لیسک‌ها، که با نام «راب» هم شناخته می‌شوند، موجوداتی بدون پا و نرم هستند که از لحاظ ظاهری به حلزون‌های بی‌صدف یا دارای صدف تقلیل‌یافته شباهت دارند. صدف از حلزون در برابر گرما و دشمنانش محافظت می‌کند. حلزون‌ها، و راب‌ها، دو شاخک بلند دارند که روی هر کدام یک چشم قرار دارد. باغبانان حلزون و راب را آفت می‌دانند.
نرم‌تنانی که به محصولات کشاورزی خسارت وارد می‌کنند در دو خانوادۀ لیسک‌ها (Limacidae) و حلزون‌های باغی (Helicidae) دسته‌بندی می‌شوند که هر دو پُلیفاژ یا پُراشتها هستند و به محصولات مختلف کشاورزی حمله می‌کنند.
تغذیۀ این نرم‌تنان را طیف وسیعی از گیاهان، ازجمله گیاهان زینتی، سبزیجات، و میوه‌ها، تشکیل می‌دهند. آن‌ها به‌صورت بالغ یا درون تخمِ خود زمستان‌گذرانی، و اغلب تا بیش از یک سال عمر می‌کنند.
راب‌ها همچنین می‌توانند تا ۲۷هزار دندان داشته باشند. این گونه از نرم‌تنان، که اغلب در مناطقی پیدا می‌شود که چمن یا سایر بقایای گیاهی در فصل رشد قبلی زیر کشت رفته باشد، در اولین روزهای گرم بهاری فعال می‌شوند و در شرایط خنک و مرطوب رشد می‌کنند. جمعیت راب‌ها در وضعیت آب‌وهوایی مرطوب و بارانی و مدتی بعد از آن زیاد است و در دوره‌های خشک تقریباً ناپدید می‌شوند. راب‌ها نمی‌توانند در برابر نور مستقیم خورشید دوام بیاورند و در طول روز، اگر مخفیگاهی نداشته باشند به‌سرعت رطوبت بدن خود را از دست می‌دهند و می‌میرند.
مزایا و معایب راب‌ها وحلزون‌ها
راب‌ها و حلزون‌ها غذای انواع پستانداران، پرندگان، کرم‌های کند، کرم‌های خاکی، حشرات را فراهم می‌کنند و بخشی از سامانۀ حفظ تعادل طبیعی هستند.
آن‌ها از راه جویدن و ایجاد سوراخ‌های بزرگ و نامنظم در برگ‌ها، ساقه‌ها، گل‌ها، یا میوه‌ها به گیاهان آسیب می‌رسانند. برخی از راب‌های زیرزمینی سوراخ‌های کوچک و گردی در پوست غده‌های سیب‌زمینی و گیاهان ریشه‌داری مانند هویج یا پیاز لاله ایجاد می‌کنند. تغذیه اغلب در طول شب یا طی روزهای تاریک و ابری صورت می‌گیرد. سبزیجات و میوه‌هایی که در تماس مستقیم با خاک هستند بیشتر از آن‌ها که روی زمین‌اند در معرض حمله قرار می‌گیرند.
راه‌های کنترل
- حذف بقایای گیاهی، تخته‌ها، یا سایر مکان‌هایی که راب‌ها ممکن است در طول روز در آن‌ها زنده بمانند.
- قرار دادن تخته‌ها یا گلدان‌ها به‌صورت معکوس و جمع‌آوری و از بین بردن راب‌هایی که زیر این اقلام جمع می‌شوند.
- آبیاری در موقع صبح، تا رویۀ خاک باغ‌ها در طول عصر تا غروب (زمانی که احتمالاً راب‌ها فعال هستند) خشک شده باشند.
- قرار دادن نوارهای مسی در اطراف گلدان‌ها، که از خزیدن راب‌ها روی گیاهان جلوگیری می‌کنند.
- استفادۀ منظم از مواد ساینده و شن یا ماسه برای جلوگیری از حرکت راب‌ها.
- جست‌وجوی آن‌ها با چراغ‌قوه در طول شب و از بین بردنشان.
- با استفاده از محصولات شیمیایی، البته با توجه به این هشدار که راب‌ها حشره نیستند و در بیشتر موارد به حشره‌کش‌ها پاسخ نمی‌دهند. بااین‌حال، تعدادی محصول تجاری حاوی فسفات آهن یا متالدئید به بازار عرضه شده‌اند که می‌توان از آن‌ها همچون طعمه‌ای برای مهار کردن حلزون‌ها استفاده کرد.
منابع
https://pddc.wisc.edu/2015/08/16/slugs/
https://www.lovethegarden.com/uk-en/garden-problem/slugs-and-snails